کاوش موضوع لیزین
صفحه اصلی
لیزین
لیزین (نماد: Lys یا K) یکی از بیست آمینو اسید اصلی یاختههای زنده است. لیزین یک α-آمینو اسید است که در بیوسنتز پروتئینها استفاده میشود و حاوی یک گروه α-آمینو (که در شرایط بیولوژیکی پروتونیزه شده و به −NH3+ تبدیل میشود)، یک گروه α-کربوکسیلیک اسید (که در شرایط بیولوژیکی پروتون از دست داده و به −COO− تبدیل میشود) و یک زنجیر جانبی لیزیل (CH2)4NH2)) است و به عنوان یک آمینو اسید آلیفاتیک، باردار در پیاچ فیزیولوژیک و قلیایی طبقهبندی میشود. لیزین توسط کدونهای AAA و AAG کدگذاری میشود.
مانند تقریباً تمام اسیدهای آمینهٔ دیگر، α-کربن آن کایرال بوده و لیزین ممکن است به صورت دو انانتیومر (ایزومر نوری) L و D یا مخلوط راسمیک از هر دو انانتیومر وجود داشته باشد. تنها انانتیومر L-Lysine از نظر بیولوژیکی فعال بوده و α-کربن آن در پیکربندی S قرار دارد. بدن انسان نمیتواند لیزین را سنتز کند، بنابراین در انسان یک اسید آمینهٔ ضروری محسوب میشود و باید از غذا بهدست آید. در موجوداتی که سنتز لیزین دارند، دو مسیر اصلی بیوسنتز هست که عبارتاند از مسیر diaminopimelate و مسیر α-aminoadipate که از آنزیمها و سوبستراهای مختلف استفاده میکنند و در جانداران مختلف یافت میشوند. کاتابولیسم لیزین از طریق یکی از مسیرهای مختلف رخ میدهد، که شایعترین مسیر saccharopine است.
لیزین چندین نقش را در انسان ایفا میکند، مهمترین آنها پروتئینزایی است، اما همچنین در ارتباط متقابل پلیپپتیدهای کلاژن، جذب مواد معدنی مغذی ضروری و تولید کارنیتین، که کلیدی در متابولیسم اسیدهای چرب است نقش دارد. لیزین اغلب در تغییرات هیستون دخالت دارد و در نتیجه، اپیژنوم را متأثر میکند. گروه ε-آمین اغلب در پیوند هیدروژنی و به عنوان یک پایهٔ کلی در کاتالیز شرکت میکند.
گروه ε-آمونیوم (NH3+)به کربن چهارم از α-کربن چسبیدهاست که آن خود به گروه کربوکسیل (C=OOH) متصل است. با توجه به اهمیت آن در چندین فرایند بیولوژیکی، نبودن لیزین میتواند منجر به بیماریهای مختلفی از جمله نقص در مفاصل، اختلال در متابولیسم اسیدهای چرب، کمخونی و کمبود سیستمیک انرژی پروتئینی شود. در مقابل، تجمع بیش از حد لیزین، ناشی از کاتابولیسم ناکارآمد آن، میتواند به مشکلات شدید عصبی بینجامد. لیزین نخستین بار توسط زیستشیمیدان آلمانی به نام فردیناند هاینریش ادموند درشل در سال ۱۸۸۹ از پروتئین کازئین موجود در شیر جدا شد. او آن را «لیزین» نامید. در سال ۱۹۰۲، شیمیدان آلمانی امیل فیشر و فریتز ویگرت، ساختار شیمیایی لیزین را با سنتز آن مشخص کردند.... بیشتر در ویکی پدیا